BAB 5 KEKAYAAN EKONOMI SABAH MENARIK MINAT SYARIKAT BORNEO UTARA BRITISH

Syarikat Borneo Utara British (SBUB) bertapak di Sabah

• Moses mendapat konsesi tanah daripada Sultan Brunei dengan tempoh pajakan selama 10 tahun
• Moses menjual konsesi kepada The American Trading Company yang diketuai oleh Torrey dan Harris. Torrey menjual haknya kepada Von Overbeck
• Overbeck meminjam modal daripada Alfred Dent dan Edward Dent
• Sultan Brunei memperbaharui pajakan dengan Overbeck dan Dent
• Overbeck dan Dent menandatangani perjanjian dengan Sulatan Sulu
• Overbeck menjual haknya kepada Alfred dan Edward Dent. Dent menubuhkan Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad
• British menganugerahkan piagam diraja kepada persatuan tersebut. Persatuan dinamakan Syarikat Borneo Utara British. SBUB mendapat kuasa mentadbir

Syarat pemberian piagam kepada Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad

• SBUB mesti menerima nasihat British
• SBUB dilarang menyerahkan Sabah kepada kuasa lain
• SBUB mesti melantik pentadbir yang diakui British
• SBUB mesti memelihara budaya tempatan Sabah
• SBUB mesti memerintah Sabah dengan adil

 Kegiatan ekonomi di Sabah

• sarang burung
• sagu/rumbia
• pokok lanut
• tembakau
• getah
• balak
• emas
• arang batu
• mangan

Perubahan sosial di Sabah

• pembinaan jalan raya, telegraf, sekolah, landasan kereta api dan lain-lain
• bidang pendidikan kurang diberi perhatian oleh SBUB
• pembinaan hospital di bandar besar seperti Jesselton, Kudat, Beaufort dan Sandakan
• kemunculan bandar-bandar baru (Sandakan, Kudat, Jesselton, Tawau dan Lahad Datu)